Mudra loan yojana 2025● Mudra Loan Yojana ची संपूर्ण माहिती
भारतामध्ये अनेक मध्यम आणि लहान व्यवसाय बँकिंग संस्थांकडून कर्ज घेण्यात अडचणी अनुभवतात. याचे मुख्य कारण म्हणजे सुरक्षा अभाव आणि व्याजाची परतफेड करण्यासाठी निधीची कमतरता. या व्यवसायांना योग्य वित्त पुरवठा दिल्यास ते अधिक प्रगती करू शकतात, आणि शेवटी देशाच्या अर्थव्यवस्थेचा विकास होतो.
मुद्रा योजना ही सरकारची एक महत्वाकांक्षी योजना आहे, जी सूक्ष्म, लघु, आणि मध्यम उद्योगांना (MSME) वित्तीय साहाय्य देते. 8 एप्रिल 2015 रोजी सरकारने Micro Units Development and Refinance Agency (MUDRA) सुरू केली. ही योजना व्यवसाय वाढीसाठी कर्ज देण्याचे एक महत्त्वाचे साधन आहे.
मुद्रा योजनेचे उद्दिष्टे
मुद्रा योजनेअंतर्गत अनेक उद्दिष्टे आहेत. या योजनेचा मुख्य हेतू लघु आणि मध्यम उद्योगांना आधार देणे हा आहे.
- लघु उद्योगांना कर्ज देण्यासाठी धोरणात्मक मार्गदर्शक तत्वे तयार करणे.
- मायक्रो फायनान्स संस्थांची नोंदणी आणि नियमन करणे.
- कमी उत्पन्न गटांना व्यवसाय वाढीसाठी वित्त पुरवठा करणे.
- SC/ST प्रवर्गातील लोकांना प्राधान्याने कर्ज उपलब्ध करणे.
- बँक नसलेल्या गटांसाठी वित्तीय सेवा उपलब्ध करून देणे.
मुद्रा कर्जाची रचना
मुद्रा कर्जाची तीन प्रकारांत विभागणी केली आहे:
- शिशु कर्ज (Shishu Loan):
- ₹50,000 पर्यंत कर्ज.
- व्याजदर अर्जदाराच्या क्रेडिट इतिहासावर अवलंबून.
- परतफेड कालावधी बँकेनुसार ठरतो.
- किशोर कर्ज (Kishor Loan):
- ₹50,001 ते ₹5,00,000 पर्यंत कर्ज.
- व्यवसायाचा वाढीचा टप्पा लक्षात घेऊन कर्ज देण्यात येते.
- तरुण कर्ज (Tarun Loan):
- ₹5,00,001 ते ₹10,00,000 पर्यंत कर्ज.
- प्रगत व्यवसायांना वित्तीय सहाय्य पुरवण्यासाठी.
कर्जाचा उपयोग कशासाठी होतो?
मुद्रा योजनेतून घेतलेल्या कर्जाचा वापर व्यवसायाच्या विविध गरजांसाठी करता येतो:
- व्यावसायिक वाहन खरेदीसाठी कर्ज.
- ट्रान्सपोर्ट वाहनासाठी कर्ज.
- कार्यरत भांडवलासाठी कर्ज.
- वनस्पती आणि यंत्रसामग्री खरेदीसाठी कर्ज.
- शेतीसंबंधित उद्योगासाठी वित्त पुरवठा.
- दुकाने आणि व्यापाऱ्यांसाठी व्यवसाय कर्ज.
कर्ज घेण्यासाठी पात्रता
- ज्या व्यवसायांना ₹10 लाखांपेक्षा कमी कर्जाची गरज आहे.
- व्यवसायाची क्रेडिट गरज पूर्ण करण्यासाठी सर्व अनुसूचित बँका, लघु वित्त बँका, प्रादेशिक ग्रामीण बँका, NDFC, MFIs यांच्याकडून कर्ज उपलब्ध.
- अर्ज करताना आवश्यक कागदपत्रे:
- ओळखीचा पुरावा (ID Proof).
- व्यवसायाचा पत्ता पुरावा.
- मागील सहा महिन्यांचे बँक स्टेटमेंट.
- ताळेबंद आणि आयकर विवरणपत्र.
व्याजदर आणि प्रक्रिया शुल्क
मुद्रा योजनेत कमी व्याजदर, कमी कागदपत्रे, आणि जलद प्रक्रिया यामुळे व्यवसायिकांसाठी कर्ज घेणे सोपे होते.
- शून्य प्रोसेसिंग फी.
- परतफेड कालावधी 5 वर्षांपर्यंत वाढवता येतो.
- मुद्रा कार्डच्या माध्यमातून खर्च व्यवस्थापन.
व्यवसाय क्षेत्रे जी मुद्रा योजनेसाठी पात्र
मुद्रा योजनेअंतर्गत अनेक व्यवसायांना कर्ज मिळते. काही प्रमुख क्षेत्रे:
- वाहतूक सेवा: ऑटो रिक्षा, टॅक्सी, ट्रक.
- सेवा उद्योग: ब्युटी पार्लर, सलून, ड्राय क्लीनिंग, टेलरिंग शॉप.
- खाद्य उत्पादन: पापड, मिठाईचे दुकान, कॅन्टीन सेवा.
- हस्तकला उद्योग: हातमाग, खादी, पारंपारिक कला.
- शेतीसंबंधित उद्योग: मधमाशीपालन, दुग्ध व्यवसाय, मत्स्यपालन.
सरकारची योजना वाढवण्याची उद्दिष्टे
2016-17 मध्ये, सरकारने मुद्रा योजनेसाठी ₹1.22 लाख कोटींचे उद्दिष्ट ठेवले होते. यशस्वी अंमलबजावणीमुळे पुढील वर्षांत हे उद्दिष्ट दुप्पट करण्यात आले.
- 2024 साठी उद्दिष्ट: ₹2.44 लाख कोटी.
- महिला, मागासवर्गीय, आदिवासी आणि अल्पसंख्याक यांना प्राधान्य.
निष्कर्ष
मुद्रा योजना (Mudra Loan Yojana) भारतातील लघु उद्योजकांसाठी वरदान आहे. कमी कागदपत्रे, जलद प्रक्रिया, आणि कमी व्याजदरामुळे व्यवसाय वाढीसाठी हा उत्तम पर्याय ठरतो.
जर तुम्हालाही तुमचा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी किंवा वाढवण्यासाठी भांडवलाची गरज असेल, तर मुद्रा योजनेचा लाभ घ्या.
अधिक माहितीसाठी अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या: www.mudra.org.in